داروهای ضد حساسیت| انواع، کاربرد و نکات مهم مصرف

داروهای ضد حساسیت نقش مهمی در حساسیت یا آلرژی که یکی از رایج‌ترین اختلالات سیستم ایمنی بدن است که در اثر واکنش بیش از حد به مواد بی‌ضرر بروز می‌کند. برای کنترل این واکنش‌ها، پزشکان معمولاً داروهای ضد حساسیت برای بیمار تجویز می‌کنند. این داروها که با نام عمومی آنتی‌هیستامین‌ها شناخته می‌شوند، با مهار تولید هیستامین در بدن، علائم آلرژی را کاهش می‌دهند.

چه کسانی به داروهای ضد حساسیت نیاز دارند؟

افراد مبتلا به حساسیت‌های فصلی، آلرژی‌های پوستی، کهیر، آسم آلرژیک، آلرژی غذایی و یا آلرژی به نیش حشرات معمولاً نیاز به مصرف این داروها دارند.

انواع داروهای ضد حساسیت

داروهای ضد حساسیت به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. آنتی هیستامین ها

آنتی‌هیستامین‌ها رایج‌ترین داروهای ضد حساسیت هستند. این داروها در دو مدل مختلف عرضه می‌شوند:

• مدل اول: مانند دیفن‌هیدرامین (Benadryl)، کلرفنیرامین، که خاصیت خواب‌آوری دارند. مصرف از این دارو درمواقع رانندگی ممنوع است.

• مدل دوم: مانند ستیریزین (Zyrtec)، لوراتادین (Claritine)، فکسوفنادین (Allegra) که خواب‌آوری ندارند و برای مصرف روزانه مناسب‌ترند.

2. داروهای کورتیکواستروئیدی

داروهای کورتونی مانند فلوتیکازون و بودزوناید، بیشتر برای آلرژی‌های شدید یا مزمن استفاده می‌شوند و معمولاً به صورت اسپری بینی یا کرم‌های موضعی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

قرص های ضد حساسیت رایج در ایران

در ایران، داروهای زیر بیشتر برای درمان آلرژی تجویز می‌شوند:

داروهای ضد حساسیت برای کودکان

کودکان نیز در معرض انواع آلرژی قرار دارند. انتخاب دارو برای کودکان بهتر است با تجویز پزشک انجام شود:

• زیر ۲ سال: تنها با تجویز پزشک، معمولاً شربت‌های مخصوص.

• ۲ تا ۱۲ سال: داروهای بدون خواب‌آوری مانند ستیریزین و لوراتادین در دوز پایین‌تر.

• داروهای طبیعی: گاهی پزشکان از مکمل‌های طبیعی برای تقویت سیستم ایمنی استفاده می‌کنند.

داروهای ضد حساسیت برای زنان باردار

مصرف دارو در دوران بارداری باید با مشورت پزشک صورت گیرد. معمولاً لوراتادین و ستیریزین در دوز پایین و با تجویز پزشک ایمن‌تر در نظر گرفته می‌شوند. اسپری‌های بینی موضعی مانند کرومولین نیز بی‌خطر محسوب می‌شوند. می‌توانید از داروخانه تهیه کنید.

داروهای گیاهی ضد حساسیت

در کنار داروهای شیمیایی، برخی داروهای گیاهی نیز می‌توانند به کاهش علائم آلرژی کمک کنند:

• چای بابونه: خاصیت ضد التهابی دارد.

• زنجبیل: به کاهش التهاب مجاری تنفسی کمک می‌کند.

• عسل طبیعی: اگر محلی باشد، ممکن است حساسیت فصلی را کاهش دهد.

• عصاره گزنه: یک آنتی‌هیستامین طبیعی است.

⚠️ توجه: قبل از استفاده از هر نوع داروی گیاهی ضد حساسیت با پزشک مشورت کنید، به‌ویژه اگر داروی شیمیایی هم مصرف می‌کنید.

عوارض داروهای ضد حساسیت

عوارض مصرف داروهای ضد حساسیت در طولانی‌مدت یا نادرست ممکن است مشکلات زیر را به همراه داشته باشد:

• خواب‌آلودگی شدید (در نسل اول آنتی‌هیستامین‌ها)

• خشکی دهان و بینی

• سرگیجه

• اختلال در تمرکز

• افزایش فشار خون (در بعضی اسپری‌های بینی)

• وابستگی به دارو در صورت استفاده مداوم

داروهای بدون نسخه برای حساسیت

برخی داروهای ضد حساسیت در داروخانه‌ها بدون نسخه پزشک عرضه می‌شوند. با این حال، بهتر است قبل از مصرف با یک داروساز یا پزشک مشورت شود. داروهایی مانند:

• ستیریزین

• لوراتادین

• کلرفنیرامین

• اسپری سدیم کروموگلیکات

راهنمای خرید داروی ضد حساسیت

هنگام انتخاب داروی مناسب باید موارد زیر را در نظر بگیرید:

1. نوع آلرژی (فصلی، غذایی، تنفسی)

2. شدت علائم (خفیف تا شدید)

3. سن بیمار (کودک، بزرگسال، سالمند)

4. سابقه بیماری یا مصرف داروی دیگر

5. زمان مصرف (روز یا شب)

آیا می توان داروهای ضد حساسیت را برای پیشگیری استفاده کرد؟

بله. در برخی موارد، مانند آلرژی فصلی یا آلرژی به حیوانات، پزشک ممکن است مصرف پیشگیرانه داروهای ضد حساسیت را توصیه کند تا بدن زودتر در برابر آلرژن واکنش نشان ندهد.

نکات مهم هنگام مصرف داروهای ضد حساسیت

• دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید.

• از مصرف همزمان چند داروی آنتی‌هیستامین باهم پرهیز کنید.

• در صورت بروز عوارض جانبی مصرف دارو را قطع و به پزشک مراجعه کنید.

• در صورت بارداری یا شیردهی حتماً با پزشک تماس بگیرید.

• دارو را در جای خشک و خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

تفاوت داروهای آنتی هیستامین با داروهای ضد التهاب

داروهای آنتی‌هیستامین مستقیماً بر هیستامین تأثیر می‌گذارند، اما داروهای ضد التهاب مانند کورتون‌ها یا ایبوپروفن بر پاسخ ایمنی بدن تأثیر می‌گذارند. گاهی برای کنترل آلرژی‌های شدید، هر دو نوع دارو با هم تجویز می‌شوند.

نتیجه گیری

حساسیت‌ها ممکن است زندگی روزمره ما را مختل کنند، اما با شناخت درست و استفاده از داروهای ضد حساسیت مناسب، می‌توان آن‌ها را به‌خوبی کنترل کرد. در این مقاله تلاش کردیم تا رایج‌ترین داروهای موجود، کاربرد و نکات مهم در مصرف آن‌ها را بررسی کنیم تا شما بتوانید تصمیمی آگاهانه‌تر بگیرید.

اگر هنوز سؤالی در ذهن‌تان باقی مانده یا نیاز به راهنمایی بیشتری دارید، تیم دکتیران آماده است تا همراه‌تان باشد. ما در دکتیران با ارائه‌ی اطلاعات پزشکی معتبر و خدمات مشاوره‌ای، تلاش می‌کنیم مراقبت از سلامت را برای همه آسان‌تر کنیم.

برای آشنایی بیشتر با خدمات ما و شروع مسیر سلامت همراه با دکتیران، به صفحه اصلی سایت دکتیران سر بزنید.

منابع

سوالات پرتکرار درباره داروهای ضد حساسیت

۱. آیا داروهای ضد حساسیت باعث خواب‌آلودگی می‌شوند؟
بله، نسل اول آنتی‌هیستامین‌ها خواب‌آور هستند؛ نسل دوم خواب‌آلودگی کمتری دارند.

۲. آیا مصرف این داروها در دوران بارداری مجاز است؟
فقط با نظر پزشک و اغلب در دوز پایین مجاز هستند.

۳. آیا داروی ضد حساسیت برای درمان آلرژی غذایی مؤثر است؟
بله، اما باید با پرهیز غذایی همراه باشد.